Phổ Cổ Hội An
- Nhật là quốc gia đầu tiên tới hội an sinh sống : Vì lưu giữu nhà kiến trúc Nhật bản , Chùa cầu Nhật bản và đặc biệt thư tịch giao lưu trao đổi giữa chúa Nguyễn và tướng quân của Nhật hoàng XVI
- Chúa Nguyễn gả con gái cho thương gia Nhật bản, thậm chí có con nuôi người Nhật - cho phép mang dòng họ Nguyễn.
- Đổi lại , tướng quân Nhật trao đổi nhiều hàng hóa chủ yếu quân sự như : diêm , lưu huỳnh, đồng sắt dùng chế tạo thuốc súng , kiếm , đao.
- Người Hoa đến Hội an sau khoảng 20 năm , buôn bán và di dân chính trị nhà Thanh lật đổ nhà Minh.
- Biến cố chiến tranh Nha phiến với Anh , càng nhiều người tị nạn chạy về đàng Trong và tới Hội an.
- Người Hoa chia 2 loại : Khách lưu trú và người Hoa nhập tịch ( Minh Hương ) - do ủng hộ nhà Minh. Họ bán : đèn lồng , lụa ,trái khô ,tơ lụa , đồ pha lê , thuốc bắc ..
- Người Hà lan : đồng , chì , kẽm chế tạo tiền , nỉ
- Người Hội an buôn bán : Lâm sản , dược liệu, hải sản và nông sản , thủ công mỹ nghệ , ngọc trai , da hổ, sừng tê giác…Yến sào.
=( Cảng thị Hội an là thương cảng quan trọng , mắt xích kết nối kinh tế Đông Tây ( Silk Road ) XVII - XVIII ) với nhiều quốc gia : Bồ Đào Nha , Pháp , Ả rập ,Anh , Ailen , Indonesia , Thái lan..
- Cách thức hoạt động : Tổ chức hội chợ Quốc Tế
- Phố Nhật biến mất : Cướp biển Hà lan và Tây Ban Nha nên Nhật cắt đứt buôn bán giao thương với họ, Nhật Hoàng cấm thuyền buôn Nhật xuất ngoại, Kêu gọi người Nhật hồi hương - nếu không về sẽ bị xử phạt.Chỉ còn 4 gia đình xin ở lại vĩnh viễn Hội an. Cuộc chia ly rất bồi hồi , xúc động.
- Di chỉ còn lại : Cầu Nhật Bản và những ngôi mộ của người Nhật còn bỏ lại.
- Sau đó người Hoa mua lại all cửa hàng và cho xây dựng lại thành phố người Hoa.
- Biến cố Lịch Sử : Trịnh Nguyễn phân tranh chiến tranh nổ ra 1775 khiến Hội an bị tàn phá nghiêm trọng hầu như chỉ còn lại công trình tôn giáo. 5 năm sau người Hoa xây lại con phố tuy nhiên mất đi hết kiến trúc xưa kia, nhất là khu phố Nhật
- Lý do chính khiến Hội an suy thoái cuối XVIII: Phù sa bồi đắp khiển cảng biển nhỏ lại , Các nước Đông Nam Á bị xâm chiếm vì vậy triều Nguyễn bế quan tỏa cảng lo sợ bị Phương Tây xâm chiếm nhất là lo sợ Pháp giúp đánh Tây Sơn sau lo họ đòi quyền lợi xây Hạm Đội Bờ biền Thái Bình Dương.Trước đó thời nhà Trịnh - Tây sơn giao tranh cũng tàn phá nhiều.
- Dòng nước sông bị phù sa ngăn chặn khiến tàu lớn không thể vào trong nên chuyển biển Đà nẵng.
- Từ Thời Gia Long - Vua Tự Đức : chính sách bế quan tự cường dường như cảng Hội an và Đà nẵng chỉ buôn bán chủ yếu với Trung Hoa và khước từ chính sách ngoại giao với Phương Tây nên 3/4 thế kỉ chúng ta đã đánh mất giá trị của Hội chợ quốc tế Hội an , kinh tế trong nước đình trệ…Ko chỉ ở Hội an mà hầu như những cảng lớn như Hải Phòng , Quy Nhơn , Huế… cũng chung số phận tiêu điều .
---- Đây là bài học lịch sử cho Việt nam : cần phát triển ngoại giao đa phương các nước phát triển thương mại khoa học kĩ thuật , buôn bán..
